Γράμμα ενός ακρεωφάγου (αριθμός δύο)

Ας καταρρίψουμε μερικούς μύθους, πριν μας καταρρίψουν εκείνοι. Γιατί υπάρχει ο κίνδυνος όχι να χάσουμε το παιγνίδι, αυτό θα είχε πάντα ένα και αξεπέραστο μοναδικό ενδιαφέρον, αλλά να μην το παίξουμε καν.

Μύθος αριθμός ένα:
«Το κρέας είναι πλήρης τροφή κι επομένως χωρίς αυτήν υποσιτιζόμαστε. Το κρέας μας παρέχει πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας, σίδηρο απορροφίσιμο, Β12, ωμέγα 3 ζωικά λιπαρά και το σύνολο όλων των απαραίτητων αμινοξέων που χρειάζεται ένας οργανισμός για την υποστήριξη της υγείας του. Ως εκ τούτου, χωρίς το κρέας θα ασθενήσουμε και θα χαθεί η περισσότερη από τη δύναμή μας!»

Η πραγματικότητα απέχει μίλια μακριά της ως άνω διατύπωσης περί της βρώσης του κρέατος. Έχετε αναρωτηθεί άραγε γιατί τα σαρκοφάγα ζώα, δυσκολεύονται να φάνε άλλα σαρκοβόρα; Γιατί τα σαρκοβόρα ζουν λίγο, ενώ τα φυτοφάγα, συνήθως πολύ περισσότερο; Ο κύριος λόγος είναι πως οι πρωτεΐνες του κρέατος για να μεταβολιστούν, θα χρειαστεί να παράξουν πολλά τοξικά υποπαράγωγα και αμμωνία που οξειδώνει τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα. Τέλος, το κορεσμένο λίπος, θα μπλοκάρει τις αρτηρίες και θα επιβαρύνει το δίχως άλλο το συκώτι.

Η χοληστερόλη είναι απαραίτητο συστατικό για την υγεία του ανθρώπου, αφού αποτελεί κυριολεκτικά την τροφή των κυττάρων του. Αντίθετα, η ζωική χοληστερόλη (κορεσμένο λίπος) που παίρνουμε από την κρεοφαγία και τα ζωικά λιπαρά, νοθεύει τη δική μας, δημιουργεί την αθηρωματική πλάκα και προκαλεί τις καρδιοπάθειες. Άραγε, γιατί τον προηγούμενο αιώνα δεν υπήρχαν ασθένειες καρδιάς; Μήπως λόγω έλλειψης βρώσης του κρέατος καθότι (ευτυχώς) τότε ήταν πολύ ακριβό; Μόλις το κόστος έπεσε, εκτοξεύτηκαν οι καρδιακές νόσοι ακόμα και στις εργατικές τάξεις. Όπως είπε και κάποιος σύγχρονος ιατρός, «το να πεθαίνει κάποιος από την καρδιά του είναι σαν να έχει πεθάνει από υπερβολική χρήση ναρκωτικών». Γιατί, απλά, οι άνθρωποι, κυριολεκτικά αυτοκτονούν με τα μαχαιροπήρουνα τους!

Είναι βλέπετε πολύ πιο εύκολο να πάρει κάποιος ένα χάπι για τη χοληστερόλη, παρά να αλλάξει τη διατροφή του, ειδικά όταν οι αλλαγές είναι επάνω σε τροφές που τον εθίζουν, του αρέσουν κοινώς… Μία ζωή την έχουμε, οπότε, τι θα ζήσουμε ακριβώς εάν δεν ευχαριστηθούμε απλά καθημερινά πράγματα, όπως το ξέσκισμα της σάρκας ενός ζώου;

Οι στατίνες, εκτός από τη χοληστερίνη όμως, μειώνουν και το συνένζυμο Q10 στο αίμα, κι εκεί αρχίζουν οι απανωτές απορυθμίσεις του οργανισμού. Χαμηλή χοληστερόλη δημιουργεί και μελαγχολίες, ορμονικά προβλήματα, ακόμη και καρκίνο! Και το σκάνδαλο επεκτείνεται όταν μιλάμε για εκφυλιστικές νόσους, ακόμα και σε μικρά παιδιά, αυτοάνοσα νοσήματα, διαβήτη, παχυσαρκία, αρθριτικά κα.

Όλες αυτές οι παθήσεις έχουν συνδεθεί με την άγνοια των γονέων, να ταΐζουν τα παιδιά τους με ζωικά για να δυναμώσουν. Κρέας για πρωτεΐνες και μυϊκή ανάπτυξη και γάλα για γερά οστά (αυτός είναι ο μύθος αριθμός δύο που θα καταρριφθεί). Και δεν μιλάμε για τις κυβερνήσεις και τα εμπορικά κατεστημένα της βιομηχανίας του κρέατος. Επιπλέον, η κτηνοτροφία ευθύνεται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα για την οικολογική καταστροφή του πλανήτη! Απίστευτο, ε;

Πέραν του ηθικού θέματος, της απάνθρωπης συμπεριφοράς του ανθρώπου απέναντι στα ζώα, πέραν του γεγονότος ότι το 70% των αντιβιοτικών χορηγούνται στα στοιβαγμένα σε κλουβιά αθώα αυτά πλάσματα, υπάρχει και μια επεμβατική κτηνωδία (αφαίρεση ραμφών στα πτηνά, ποδιών στα πουλερικά, ζωντανός βρασμός χοίρων και άλλες αηδιαστικές πρακτικές ανεγκέφαλων που κοιτούν μονόπλευρα το κέρδος). Το υπουργεία υγείας των πολιτισμένων χωρών αναγκάζονται πλέον από τους επιθεωρητές υγιεινής μονάδων παραγωγής κρέατος να συμβουλεύουν τους καταναλωτές να μην αποθηκεύουν το κρέας κοντά σε άλλες τροφές εντός του ψυγείου, κι αυτό, γιατί παρά τα αντιβιοτικά, τα ζώα σήμερα είναι και πάρα πολύ άρρωστα. Ομοίως και τα πτώματά τους… Πολλοί επιθεωρητές σταμάτησαν να τρώνε κρέας διαπιστώνοντας πως η τουαλέτα του σπιτιού τους περιέχει λιγότερα παθογόνα από όσα το κρέας! Γι αυτό εξάλλου συμβουλεύουν να το ψήνουν καλά, για να σκοτώσουν τα μικρόβια από αυτά τα περιττώματα, πριν την κατανάλωση τους.

Δυστυχώς η ημιμάθεια αρκετών γιατρών υποκινεί ακόμα και σήμερα στη συμβουλή για βρώση κρέατος, λόγω αναιμίας ας πούμε, μεγαλοβλαστικής ή σιδηροπενικής! Προσωπικά προτιμώ να φάω ένα θερμόμετρο, από ό,τι ένα ψάρι συμβατικό με ελαφριά την καρδία (εάν θέλω να πάρω υδράργυρο, ας το κάνω τουλάχιστον σωστά και άμεσα).

Δύο από τις πιο έγκυρες οργανώσεις υγείας παγκοσμίως - η Αμερικανική Διαιτητική Ένωση και η Βρετανική Ιατρική Ένωση - υποστηρίζουν: "Η εμφάνιση της αναιμίας, ανεπάρκειας σιδήρου, μεταξύ των χορτοφάγων και των vegans, είναι παρόμοια με τους μη-χορτοφάγους, επομένως οι vegans και οι χορτοφάγοι δεν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από αυτήν την κατάσταση. Οι χορτοφάγοι και οι vegans έχουν χαμηλότερα αποθέματα σιδήρου έναντι των μη-χορτοφάγων, εντούτοις η φερριτίνη ορού τους είναι συνήθως μέσα στα κανονικά υγιή επίπεδα ".

Ας γνωρίσουμε λίγα πράγματα για το σίδηρο και τις μορφές του. Ο σίδηρος είναι ένα μέταλλο και είναι ένα ουσιαστικό συστατικό της αιμογλοβίνης, που βρίσκεται σε όλα τα ερυθρά αιμοσφαίρια (κόκκινα κύτταρα) του αίματος. Είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία των κυττάρων και για τη μεταφορά του οξυγόνου σε όλα τα μέρη του σώματος.

Υπάρχουν δύο τύποι σιδήρου – haem (αίμης), πρώτιστα από πηγές κρέατος, και non-haem (μη αίμης) από φυτικές πηγές. Το μεγαλύτερο μέρος του σιδήρου σε όλη τη διατροφή μας, συμπεριλαμβανομένων αυτών που τρώνε κρέας, προέρχεται όχι από το κρέας αλλά από τις φυτικές πηγές. Όσπρια, όπως τα φασόλια kidney, οι φακές και τα ρεβίθια, στάρπη φασολιών σόγιας (tofu), καρύδια, σπόροι, τα πλήρη σιτηρά και οι ξηροί καρποί, όπως σταφίδες, δαμάσκηνα, βερίκοκα και σύκα, είναι όλες οι άριστες πηγές σιδήρου. Παραδείγματος χάριν, οι φακές περιέχουν 3.5mg σίδηρο ανά 100g, τα αμύγδαλα 3mg, οι σπόροι σουσαμιού 10.4mg και τα σύκα 4.2mg. Πολλά δημητριακά για το πρωϊνό ενισχύονται με σίδηρο και παρέχουν μια άλλη κανονική πηγή που δεν είναι από κρέας. Η κυβερνητική Υπηρεσία Προτύπων στα Τρόφιμα (FSA) εξέτασε τις πηγές σιδήρου στην πιο πρόσφατη έρευνα της βρετανικής εθνικής διατροφής και θρέψης και διαπίστωσε ότι μόνο το 17 τοις εκατό προέρχεται από κρέας, 3 τοις εκατό από ψάρια και ένα τρομερό 80 τοις εκατό από vegan τρόφιμα. Τα δημητριακά έχουν την ενιαία μεγαλύτερη συμβολή με 44 τοις εκατό.

Στην Βρετανία η συστηνόμενη θρεπτική εισαγωγή (RNI) για το σίδηρο στους ενήλικους άντρες είναι 8,7 mg/ημέρα και για τις γυναίκες μέχρι την ηλικία 50 είναι 14,8 mg σίδηρου/ημέρα. Ο σίδηρος απορρίπτεται από το σώμα με τα αποβαλλόμενα κύτταρα του δέρματος, από τις εσωτερικές επιφάνειες του σώματος όπως ο αγωγός αέρα, η ουρική οδός και το έντερο. Στις γυναίκες, ο σίδηρος χάνεται κατά τη διάρκεια της εμμηνόρροιας και κατά συνέπεια έχουν ελαφρώς υψηλότερες απαιτήσεις. Παρά τις απώλειες αυτές, το σώμα είναι ένας πολύ αποδοτικός ανακυκλωτής και κατορθώνει να περιορίσει τις απώλειες στο ελάχιστο, σε ακριβώς 1 - 1.5mg ημερησίως.

Και οι δύο τύποι σιδήρου είναι διαφορετικοί και το σώμα χειρίζεται κάθε ένα ελαφρώς διαφορετικά. Ο σίδηρος από το κρέας απορροφάται γρήγορα και συνεχίζει να απορροφάται και να αποθηκεύεται, είτε το σώμα τον χρειάζεται, είτε όχι. Ο σίδηρος από τα φυτά τείνει να είναι "δεσμευμένος" σε άλλες θρεπτικές ουσίες στα τρόφιμα και πρέπει να χωριστεί στο σώμα προτού μπορέσει να απορροφηθεί. Αυτό όχι μόνο επιβραδύνει τη διαδικασία της απορρόφησης, αλλά επιτρέπει στο σώμα να περιορίσει τη γενική εισαγωγή του. Κατά συνέπεια, τα αποθέματα του non-haem σιδήρου είναι χαμηλά σε σύγκριση με τον haem σίδηρο καθώς το σώμα παίρνει μόνο ό,τι χρειάζεται, και η απορρόφηση μειώνεται καθώς τα αποθέματα σιδήρου αυξάνονται.

Τα χαμηλότερα ποσοστά απορρόφησης του non-haem σιδήρου και των υψηλότερων αποθεμάτων του haem σιδήρου στο σώμα παρουσιάζονται συχνά από τη βιομηχανία κρέατος και μερικούς γιατρούς ως μειονέκτημα. Αυτό δεν είναι σε καμιά περίπτωση έτσι δεδομένου ότι ο σίδηρος από τα φυτά έχει μερικά ευδιάκριτα πλεονεκτήματα από το σίδηρο του κρέατος. Τα υψηλά αποθέματα του haem σιδήρου είναι ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για τις καρδιακές παθήσεις και τον διαβήτη.

Η απορρόφηση του σιδήρου από φυτά μπορεί να βελτιωθεί πολύ απλά με τη συμπερίληψη της βιταμίνης C με το ίδιο γεύμα, όπως ο φρέσκος χυμός από πορτοκάλι. Η απορρόφηση του non-haem σιδήρου μπορεί να τετραπλασιαστεί εάν 75mg βιταμίνης C, περίπου 200ml φρέσκου χυμού από πορτοκάλι, καταναλώνονται μαζί του. Εντούτοις, η απορρόφηση μπορεί επίσης να επιβραδυνθεί από τις τανίνες στο τσάι και τον καφέ, τα phytates(ένα φυσικά παρόν συστατικό της ίνας των φυτών) στο πίτουρο και άλλα πλήρη σιτηρά, το οξαλικό οξύ στο σπανάκι, τα τεύτλα, τα μούρα, τη σοκολάτα και το τσάι και έτσι αυτά είναι καλύτερα να αποφεύγονται κατά το κατανάλωση των τροφίμων που είναι πλούσιες σε σίδηρο. Τα γαλακτοκομικά και το ασβέστιο μπορούν να έχουν μια παρόμοια αρνητική επίπτωση.

Η αιμογλοβίνη που βρίσκεται στα κόκκινα κύτταρα αίματος κρατά το μεγαλύτερο μέρος του σιδήρου του σώματος. Ο haem σίδηρος από το κρέας (και σε ένα μικρότερο βαθμό ο non-haem σίδηρος) είναι συνδεδεμένος στην αιμογλοβίνη και αποθηκεύεται σε πρωτεΐνες γνωστές ως φερριτίνες. Δεδομένου ότι οι χορτοφάγοι καταναλώνουν μόνο τον non-haem σίδηρο, τα αποθέματα σιδήρου τους τείνουν φυσικά να είναι χαμηλότερα από των κρεατοφάγων αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα ένδειξη αναιμίας. Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να μετρήσουμε το σίδηρο του σώματος και να διαπιστώσουμε εάν ένα άτομο έχει τις διαταραχές ανεπάρκειας σιδήρου όπως η αναιμία και τις πιο βαριάς μορφής παθήσεις όπως η χρόνια φλεγμονή, η μόλυνση ή οι κακοήθεις ασθένειες. Οι πιο συνηθισμένοι μετρούν και την αιμογλοβίνη και την φερριτίνη ορού.

Τέλος για τη Β12 τι να πει κανείς; Πώς την παράγει μόνο του ένα υγιές γαστρεντερικό σύστημα διαμέσου της χλωρίδας του; Πώς ίσως θα έπρεπε να μελετήσουμε την υγεία του λεπτού εντέρου και την καθαριότητα του παχέως, πριν αποφασίσουμε την αρχή μιας μόνιμης βλάβης; Πως η χλωρίδα του εντέρου βλάπτεται από τη βρώση κρέατος και μάλιστα με τρόπο τέτοιο, που όσα μας δίνει από βιταμίνες μας τα παίρνει πίσω και με τόκο;

Φυσικά θα διαβάσει κανείς πολλά, θετικά, ή κυρίως αρνητικά, για την ακρεωφαγία. Ιατρικές έρευνες και μελέτες, πανεπιστήμια και ιατροί, συμφέροντα και μη. Μου αρκεί η ιδέα πως ποιώ ήθος μέσα από την κάθε μου επιλογή, και πως εάν καταφέρω να ζήσω χωρίς να σκοτώσω, αυτό και ας μου επιτραπεί.

Και κάτι τελευταίο.

Επιτρέψτε μου να μην τρώω κρέας και να μην γίνομαι θέμα προς συζήτηση σε κάποιο τραπέζι. Όπως σας επιτρέπω, να γίνεται νεκροταφείο σαρκών, χωρίς να το κάνω συζήτηση. 

Συμβουλή: 

*Προσθέστε στα όσπριά σας εκτός από ρύζι, φλούδες από πορτοκάλι. 

*Aνακατέψτε ελαιόλαδο με ψιλοκομμένο σκόρδο και μπόλικη ρίγανη και περιχύστε τα λαχανικά του μπριάμ πριν τα βάλετε στο φούρνο. 

*Προσθέστε λεμόνι στο σπανάκι. 

*Εάν τρώτε ζυμαρικά συνοδεύστε τα με μια σαλάτα που θα φτιάξετε (με κάποια από τα πιο πλούσια σε φυτικές ίνες λαχανικά, όπως αγκινάρες, λαχανάκια Βρυξελλών, καρότα κ.λπ.). 

*Προσθέστε φέτα στα ρεβίθια και όχι στις φακές. Δάφνη και ρίγανη στην μαγειρεμένη ντομάτα, γιατί διευκολύνει την πέψη της, (η οποία, όσο πιο πολύ βράζεται, τόσο πιο δύσπεπτη γίνεται. Αλλά και τόσο πιο πολύ λυκοπένιο μας προσφέρει).